Didaktika
e gjuhës shqipe përfshin në vetvete një problematikë të gjerë në lidhje me
mësimin e gjuhës shqipe, duke zbërthyer në mënyrë shkencore dhe metodike shumë
parime dhe kritere udhëheqëse që lidhen me vizionin e sotëm kurrikular, me
zhvillimin e shumë shprehive
komunikative, me metodat bashkëkohore të mësimit
të gjuhës shqipe me në qendër nxënësin, me vlerësimin dhe modelimin e
mësimdhënies.
Didaktika
e mësimit të gjuhës shqipe përmbledh dhe zbërthen standarde dhe objektiva
specifike në lidhje me mësimin e gjuhës shqipe sipas linjave dhe strukturës së
këtij mësimi sot në shkollën shqiptare.
.Duke e
vlerësuar gjuhën shqipe si lëndën bazë në tërë sistemin e edukimit
parauniversitar të shkollës shqiptare, si çelës të tërë suksesit dhe progresit
të nxënësve,mësimdhënia e saj merr një rëndësi të veçantë. Nëpërmjet mësimit të
gjuhës amtare, nxënësit aftësohen për të komunikuar me efektivitet për qëllime
të ndryshme, duke zbuluar eksperiencat, ndjenjat dhe idetë e tyre e të të
tjerëve; duke i dhënë kuptim të menduarit, nëpërmjet të shprehurit me gojë dhe
me shkrim.
Mësimi
i gjuhës shqipe, i vlerësuar si bazë e zhvillimit intelektual, emocional e
social për nxënësit, luan njëkohësisht edhe një rol të veçantë në tërë
përmbajtjen e shkollës, ndërkohë që i mëson nxënësit për të qenë koherentë dhe
progresivë.
Duke u
nisur nga ky këndvështrim, mësimi i gjuhës shqipe në shkollë kërkohet të jetë
në qendër të çdo procesi tjetër edukativ, pasi perfeksionimi i shprehive
gjuhësore u jep mundësi nxënësve që të jenë të suksesshëm edhe në lëndë të
tjera, gjatë tërë viteve të shkollimit.
Nga ana
tjetër, shkolla ka për detyrë t’i mbështesë nxënësit për ta njësuar mësimin e
gjuhës standarde. Për këtë, nëpërmjet lëndës së gjuhës shqipe, duhet të
zhvillohen ata komponentë komunikues - të dëgjuarit, të parit, të folurit, të
lexuarit, të shkruarit - që dallojnë për synime dhe objektiva të caktuar, të
cilët ata i realizojnë në fushën e përmbushjes së të gjitha marrëdhënieve të
tyre komunikuese.
Përmes
këtyre shprehive komunikative të thëna ndryshe - arteve apo linjave të të
mësuarit të gjuhës, leximit dhe letërsisë në shkollë synohet që nxënësit të
aftësohen:
· Për
zhvillimin e të parit dhe dëgjimit të kujdesshëm;
·
Për
zhvillimin e të
folurit me përpikëri;
·
Për
zhvillimin e të lexuarit dhe të kuptuarit të tij;
·
Për
zhvillimin e të shkruarit rrjedhshëm, kuptueshëm, lexueshëm në përshtatje me
modelin përkatës dhe strukturën morfosintaksore të sistemit të gjuhës.
·
Në
përputhje me modelet dhe strukturën e vet gramatikore, të drejtshkrimit dhe
pikësimit, përmes të cilave gjuha shqipe mësohet dhe zhvillohet në mënyrë
natyrale, por edhe si disiplinë shkollore.
·
Në
kuadrin e nismës së madhe europiane të viteve të fundit për mësimin e gjuhëve
amtare dhe integrimin e tyre në familjen e madhe europiane, të mësuarit e gjuhës
amtare si lëndë shkollore merr rëndësi të jashtëzakonshme dhe parësore në tërë
përmbajtjen e shkollës dhe, më gjerë se kaq, duke u parë përveç se si një lëndë
shkollore, edhe si një proces kroskurrikular, mësimi i gjuhës shqipe (amtare)
duhet vlerësuar në tërë rëndësinë që përmban në vetvete. Të vështruarit e
mësimit të gjuhës shqipe së pari, si një proces dhe më pas si lëndë shkollore,
përbën konceptin më të ri mbi të cilin do të mbështetemi në zbërthimin e këtij
materiali didaktik.
Duhet
thënë se në objektin e didaktikës si lëndë shkollore problemet e mësimit të
gjuhës shqipe trajtohen mbi bazë të komponentëve kurrikularë.
Problemet
teorike dhe praktike të punës për zhvillimin e të folurit, të shkruarit, të
lexuarit të nxënësve trajtohen përmes shumë risive didaktike n.
Sigurisht,
në objektin e këtij teksti një vend të rëndësishëm do të zënë metodat,
strategjitë, teknikat, të cilat mundësojnë një mësimdhënie cilësore gjatë
procesit të të mësuarit. Vlerësimi në lëndën e gjuhës shqipe, forma pune për përdorimin
e tij, teknikat e hartimit të testeve dhe vlerësimit të tyre, në të cilat
përfshihet edhe eseja, krijojnë prurje të reja për këtë didaktikë, por edhe
këndvështrime të patrajtuara më parë, për të cilat studentët apo mësuesit e
rinj kanë pasur mangësi që në formimin fillestar të tyre.
Modele mësimi si dhe plane të
zbërthyera në mënyrë sintetike dhe analitike do ta shoqërojnë këtë didaktikë,
për ta bërë sa më aplikative për studentët dhe për t’i ndihmuar ata për zbatime
konkrete gjatë praktikave apo përvojave të tyre të para në mësimdhënie